Kornel Filipowicz - Pamiętnik antybohatera

Przyniosłam ze Śmieciarki w marcu. Kontrolnie, żeby w domu sprawdzić, czy przypadkiem nie ma tego w takim tomie opowiadań Filipowicza, który kiedyś znalazłam w Taniej Jatce. Nie było, a w dodatku tu taka super okładka, autorstwa wiadomo czyjego - nie, nie powiem jednak od razu, będzie w stopce, bo może pokusi się ktoś zgadywać 😁

Książeczka jest drobnych rozmiarów i nawet zastanawiałam się, czy nie należy jej zakwalifikować do opowiadań, ale w bibliotece jest ujęta jako powieść. O, a na Wikipedii również.

Jest fascynująca, bo bohater jest wszystkim tym, czym Polak nie powinien być, przede wszystkim antypatriotą. Gdy wybucha wojna, cieszy się, że był zwolniony z wojska z powodu słabego wzroku (dzięki temu nie brał udziału w "awanturze wrześniowej") i przygląda się z pogardą żołnierzom prowadzonym przez Niemców do niewoli, no bo jak oni wyglądają teraz w obszarpanych mundurach - zresztą dla przegranych zawsze rezerwuje pogardę, tak samo będzie w przypadku Niemców, gdy wojna się skończy (kopie po wielekroć trupa, który zatarasował mu drogę do piwnicy).

Tak naprawdę jednak pojęcia jak patriotyzm, miłość do ojczyzny etc. w ogóle dla niego nie istnieją ("on nie ma przekonań"), chodzi tylko o uratowanie własnego życia. W tym celu można pracować dla Niemców, a gdy dzieci dozorcy zaczną go wyzywać od volksdojczów, można przekupić znajomego oficera, żeby aresztował i przetrzymał w więzieniu tegoż dozorcę (powód się zawsze znajdzie), a potem "użyć znajomości", by go uwolnić - i już zyskuje się dobry argument na przyszłość: współpracował z Niemcami, żeby ratować Polaków; wszak trzeba myśleć trochę do przodu i przewidywać.  

Bohater robi wszystko, żebyśmy pomyśleli no jak tak można. A przecież: czy każdy musi być bohaterem? Czy zachowanie życia, które mamy tylko jedno, nie jest wystarczającym powodem, by unikać wszelkich zagrożeń? 

Jestem bardzo ciekawa, jakie wrażenie zrobiła ta krótka powieść w momencie wydania w 1961 roku. Czy był to kij w mrowisko, bo przecież my Polacy walczymy zawsze o przegraną sprawę? Czy też była raczej litościwie przemilczana, żeby nie musieć opowiadać się po żadnej stronie? 

Początek:

Koniec:

Wyd. Czytelnik, Warszawa 1961, 94 strony

Okładka: Kazimierz Mikulski

Z własnej półki

Przeczytałam 8 czerwca 2024 roku

Z frontu chorowania

W czwartek wieczorem pojechałam znów na opiekę nocną i co prawda lekarka dalej nie stwierdziła, żeby było coś słychać w płucach czy oskrzelach, ale zasugerowała, że to może być krztusiec.

I, o mamma mia, przypomniałam sobie, że przecież wiele razy słyszałam w czeskich wiadomościach, iż mają tam epidemię krztuśca! Nosz kurde, przywiozłam sobie souvenir! 

W celu diagnozy należy jednak wykonać badanie krwi, toteż w piątek przed pracą poszłam do przychodni pytać, czy nie dałoby się mnie wcisnąć do pani doktor w poniedziałek. Nie, ale mam zapytać, czy mnie nie przyjmie dziś. Więc antyszambrowanie, ale w końcu przyjęła, dała antybiotyk i skierowanie na tę krew. Przy czym twierdzi, że ona coś słyszy po prawej stronie...

No dobra, teraz jest taki gryplan, że w poniedziałek rano idę dać sobie upuścić tej krwi, a w środę mam być na kontroli z wynikami, więc o szóstej rano w kolejkę po numerek, bo zarejestrować mnie już teraz na podstawie adnotacji pani doktor NIEDASIE.

Ja wiedziałam, że ten ostatni miesiąc w pracy będzie najgorszy, ale myślałam, że dlatego, bo już się nie będzie chciało. Tymczasem muszę tu kombinować, jak pogodzić wymogi służby zdrowia (która już nie jest służbą) z wymogami pracowniczymi.

Nic mi się nie chce, słabam. A jak poczytałam o komplikacjach krztuścowych, to już słabam jak kot. Jeśli Ojczasty się zarazi, to będzie kanał absolutny. Owszem, kaszle. 

Powiem tak: generalnie nie podoba mi się pomysł, żeby iść na emeryturę i sobie od razu głupio umrzeć. Ofiara Pragi.