Tamara Kołakowska - Było... Wspomnienia z młodości

 

Kolejna lektura z cyklu BIERZEMY, CO CIENKIE 😁 Nie wiem, czy się od tego wyzwolę. Grubsze rzeczy przerażają. Zaczyna mi się wydawać, że to znak czasu - tak, jak odstręczają długie wpisy w internecie... Ale może to tylko kwestia mojego zmęczenia remontem oraz sytuacją rodzinną?

Jak było, tak było, ale książeczkę z bibliotecznej półki z nowościami wzięłam (i to jeszcze we wrześniu, czas oddać!) i wreszcie przeczytałam. Migusiem, bo to naprawdę drobiazg. Tamara Kołakowska, z domu Dynenson, spisała te wspomnienia z lat dzieciństwa i młodości po trosze dlatego, że córka ciągle o coś pytała, ale chyba chcąc ocalić te zapiski dla potomności, bo plik w komputerze nazwała Niech będzie zapisane.

Nie jest to oczywiście żadne dzieło literackie, tylko przyczynek do historii żydowskiej asymilowanej rodziny w przedwojennej Polsce, latach wojny spędzonych najpierw na Kresach, a potem w głębi Rosji (gdzie żyło się nędznie, ale jak na czas wojny bezpiecznie) i krótko po wojnie, aż do spotkania z przyszłym mężem, Leszkiem Kołakowskim. Rodzina była dobrze sytuowana, ojciec Tamary był lekarzem-pediatrą.

Kolacja domowa była w moim pokoju, potem wolno było poczytać. Kąpiel, wsuwanie włosów pod tiulowy czepeczek albo zaplatanie warkoczy. Za znalezienie się w łóżku o godzinie przepisanej (chyba dwudziestej) stawiano mi na kartce krzyżyki prowadzące do nagrody. Raz w tygodniu mycie głowy, a potem kolacja w łóżku z jajkiem na miękko. 

A ja pamiętam ze swojego dzieciństwa, że - no cóż - kąpiel była raz w tygodniu, w sobotę 😎 Grzanie wody na piecu w kuchni, noszenie jej do wanny w łazience. No, wychodźcie już, bo woda całkiem wystygła. Kąpaliśmy się (do pewnego momentu) razem z bratem 😁

W Taszkiencie Tamara dostała się na studia medyczne, mieszkała kątem u jakiejś rodziny ewakuowanej z Ukrainy, w korytarzu wieczorami gotowała sobie makaron na elektrycznej płytce. Na studenckiej stołówce dostawali zazwyczaj zimnawą kaszę polaną jakimś tłuszczem.  W maju 1946 roku wrócili do Polski. W Warszawie przesiedzieli całą noc na peronie: wiedzieliśmy, że nie przeżył nikt z rodziny i nie mamy tam nikogo. Z dworca zobaczyliśmy ruiny. W pamięci został nastrój, widok ruin i... smak pierwszej od tylu lat kajzerki. Za to w pociągu do Łodzi czekał ich szok: posypały się w naszą stronę agresywne antysemickie uwagi. Tak wyglądał ten wymarzony powrót. 

Autorka wspomina o znajomej ojca, lekarce, która przesiedziała w więzieniu kilka lat po wojnie w sprawie Hermanna Fielda. Nigdy o tym nie słyszałam, więc zabieram się za czytanie tu i tu. Amerykański architekt, wsadzony na 5 lat do tajnego więzienia w Polsce. Tu jeszcze. Przy okazji znalazłam artykuł o Lunie Brystygierowej oraz że Field napisał książkę o swojej hm przygodzie w Polsce (i nie tylko) - nazywa się Opóźniony lot - W okowach zimnej wojny i jest nawet w jednej z filii Biblioteki Kraków, ale kurczę - strasznie gruba, 500 stron. Na Gołaśka, nigdy tam nie byłam. Co mi oczywiście zadzwoniło od razu w głowie, że mogłabym taki projekcik uskutecznić - odwiedzić (i wypożyczyć książkę) w każdej krakowskiej filii. Ale szczerze mówiąc wolałabym w Pradze 😂

Początek:

Koniec:

Wyd. Znak, Kraków 2021, 106 stron

Z biblioteki

Przeczytałam 14 listopada 2022 roku

 

Byłam wczoraj w Dżendżejowie. Na tapecie była kwestia, co dalej z Ojczastym. Brat twierdzi, że póki co, on nie bardzo widzi jego translację do Krakowa (choć Ojczasty byłby może chętny), choćby ze względu na problem z wypróżnianiem się - aktualnie odchodzą lewatywy, a w moim WC nie ma jak się obrócić w ogóle, tym bardziej z balkonikiem 😟 Brat jest zaangażowany po uszy. Generalnie przy Ojczastym pracują trzy osoby: pani Grażynka rano na dwie godziny, potem między 15.00 a 16.00 przyjeżdża brat i odgrzewa mu obiad (zupkę przeważnie), który przyniosła pani Grażynka rano, a wieczorem około 20.00 przychodzi pani Krysia z mieszkania pod nami, robi mu coś na kolację. Przy czym pani Krysia się tak udziela, bo mama ją prosiła przed śmiercią o opiekę nad tatą... Sami rozumiecie, że nie może to długo trwać!

Ojczasty został przeniesiony ze spaniem do dużego pokoju (Daniszewska w ostatnim numerze NIE napisała przez chamów nazywanym salonem, ubawiło mnie to), brat kupił mu nową pościel (faktycznie ta klasyczna kołdra, pod którą spał, była bardzo ciężka, mama zawsze uważała, że jak ciężkie to ciepłe, to samo było z kocami) i materac przeciwodleżynowy, przywiózł z domu stolik stabilny. Ława i fotele zostały odsunięte w głąb pokoju, w ciągu dnia Ojczasty przenosi się na fotel właśnie i daje sobie nogi na poduszkę na ławie. I tak żyje, a właściwie wegetuje. Z bólami trochę się uspokoiło, może po tych zastrzykach, ale raczej wymaga pomocy przy wstawaniu i siadaniu. A o tym, żeby zrobił sobie w kuchni herbatę i przyniósł, nie ma mowy. Istotnie bardziej wegetacja niż życie. 

Rozczulił się straszliwie przy moim odjeździe, rozpłakał się, mówił słowa, których nigdy dotąd od niego nie słyszałam...

Brat chce kupić łóżko rehabilitacyjne, używane. W teorii można też wynajmować i ja o tym właśnie myślałam pod kątem Krakowa, ale też nie wiadomo przecież, co się bardziej opłaca (bo nie wiadomo, na jak długo...). Na początku miałam nadzieję, że się Ojczastemu polepszy - na tyle, że znów będzie samodzielny - ale umówmy się, w wieku 93 lat nie bardzo jest na co liczyć.

W związku z tym brat wystosował do mnie apel, żebym co jakiś czas przyjeżdżała na 3 dni, a on mógł gdzieś pojechać. Jednocześnie Ojczasty zażyczył sobie widywać mnie co 2 tygodnie. Tak że wycieczki niekoniecznie krajoznawcze czekają mnie w najbliższej przyszłości...