Jerzy Lovell - Bal się nie udał czyli Rétif krakowski

U mnie zastój, a tymczasem w literaturze się dzieje: jedni dostają Nobla (ha ha, a ja - w odróżnieniu od reszty czytającej Polski, Munro nie znam osobiście), inni umierają :( i to aż dwa egzemplarze w przeciągu kilku dni. Szkoda Chmielewskiej, szkoda Niziurskiego, to cała młodość, te piękne (co by nie mówić) czasy PRL-u. No dobra, zaraz dostanę po głowie, ale przecież tak to już jest, że dobrze wspominamy czasy młodości, niezależnie od tego, jak ciężkie one mogły być dla dorosłych...

Tymczasem sięgnęłam po krakowski drobiazg również z tamtych czasów, od niedawna stojący u mnie na półce,a wypatrzony oczywiście na allegro i kupiony na ślepo, ze względu na tytuł :) jak już coś jest krakowskie, to łykam bez zastanowienia :)

Kim był autor?

Internet podaje, że Jerzy Lovell (1925-1991) był znanym reportażystą i prozaikiem oraz redaktorem "Życia Literackiego". Ponoć nawet wielką postacią polskiego reportażu, godną miejsca obok Wańkowicza, Krall i Kapuścińskiego.

A kim był tytułowy Rétif? Bardzo płodnym francuskim pisarzem, którego obszerne dzieło jest nieocenionym źródłem informacji o obyczajach XVIII-wiecznej Francji, jak to można przeczytać na Wikipedii.
Tak też podchodzi do reportażu Lovell. Interesują go przemiany obyczajowe we współczesnym społeczeństwie.

Na ile można wnioskować z jednego dość cienkiego tomiku reportaży, ma Lovell kilka cech charakterystycznych. Po trosze jest to takie pogranicze między reportażem a literaturą piękną; dalej jest to reportaż społeczny; dalej - pisze o ludziach, szukając dla nich miejsca we współczesnym świecie. Jest moralistyczny, nie waha się określić swojego zdecydowanego stanowiska w danej sprawie.
Spis treści powyżej daje nam przegląd tematów, którymi zajął się Lovell w Krakowie, choć oczywiście niektóre są ogólnopolskie, jak choćby kwestia badań lekarskich, które zdaniem autora powinny obejmować wszystkich pragnących zawrzeć związek małżeński (Zanim urodzą się nieszczęsne potworki), wzrastająca liczba zawałów serca (Strzeżcie się śmierci o cichych stopach) czy oddawanie do adopcji dzieci przez samotne matki (Antymatki?)
Ale już Są takie dzielnice, Bal się nie udał czy Palę Kraków (o zagrożeniu krakowskich zabytków) są krakowskie do szpiku kości. Nawiasem mówiąc, my dzisiaj spacerując ulicami miasta i podziwiając odnowione fasady krakowskich kamienic nie zdajemy sobie chyba sprawy, że to ostatnie czasy są tak dla Krakowa przychylne, że kiedyś było inaczej, że publicyści bili na alarm, że Kraków się walił i to dosłownie.


Początek:

i koniec:

Książka ukazała się w serii REPORTAŻ PUBLICYSTYKA Wydawnictwa Literackiego:

Innych z tej serii nie posiadam.


Wyd. Wydawnictwo Literackie Kraków 1978, wyd.I, 158 stron
Z własnej półki
Przeczytałam 6 października 2013


Wynik losowania albumu MUZEA KRAKOWA

W piątkowy poranek los uśmiechnął się do Agnes. Proszę o maila z adresem do wysyłki na malgorzataka(at)gazeta.pl!


Z poduszczenia Be-el (pozdrawiam i dziękuję za sugestię) obejrzałam film SZKOLNY WALC w reż. Pawła Liubimowa z 1977 roku.

Jak to zwykle bywa ze mną i radzieckimi filmami - zachwyciłam się. Film zasadniczo adresowany jest do młodzieżowej widowni i opowiada historię miłości dwojga uczniów dziesiątej (czyli ostatniej) klasy.
Uwaga, same spoilery czyli cała historia opowiedziana! No ale nieraz już to mówiłam, notuję tu obejrzane radzieckie filmy, by móc sobie szybko przypomnieć, o czym były :) z moją pamięcią to bardzo przydatne!

Oto główni bohaterowie: Zosia i Gosza. Kończą szkołę i wreszcie nic nie będzie przeszkadzać ich miłości. Ale oczywiście jest i ta trzecia - Dina, rozpieszczona córeczka wojskowego, z nadopiekuńczą matką, która zdobędzie jej w razie potrzeby nawet gwiazdkę z nieba. Dina zakochana jest w Goszy po uszy i staje na tychże (no dobrze, niech będzie, że na głowie), by odbić Goszę Zosi - a mamusia jej dzielnie sekunduje. Tymczasem Zosia nie am wsparcia w rodzinie: jest jedynaczką, wychowaną co prawda w inteligenckim domu, ale brak w nim ciepła i bliskości, za to mocno podkreśla się konieczność zapewnienia osobistej przestrzeni, niewłażenia wzajemnie z butami w życie... do tego stopnia, że ojciec nie ingeruje nawet, gdy widzi, że u córki chłopak spędził noc. Matka bezustannie wisi na telefonie rozmawiając z kochankiem, ojciec zagryza wargi i milczy...

Dina - ta trzecia.

Brak uwagi dla córki w rodzinie Zosi symbolizuje jej czarny fartuch w dniu ostatniego dzwonka (zamiast białego, odświętnego, jak u reszty dziewcząt) - matka nie zainteresowała się, w czym córka wychodzi do szkoły w tak ważnej chwili. Ja bym na to nie zwróciła specjalnej uwagi, bo nie znam tych radzieckich obyczajów, ale przeczytałam całą dyskusję na temat filmu i to mnie oświeciło :)

Konsekwencje spędzenia wspólnej nocy są wiadome z góry. Na szkolnym balu dochodzi do decydującej rozmowy między Zosią a Goszą - chłopak nie chce brać na siebie odpowiedzialności, chce zachować wolność, bo na niej mu najbardziej zależy. I daje się pociągnąć do tańca Dinie. Z czego szybko, zbyt szybko, rodzi się małżeństwo.

Zosia tymczasem wędruje do szpitala, gdzie matka załatwia jej skrobankę, tłumacząc, że teraz najważniejsze są studia, nie może sobie zawiązywać życia tak wcześnie. Dziewczyna jednak w ostatniej chwili podejmuje samodzielną decyzję i ze szpitala ucieka. Urodzi to dziecko na przekór wszelkim namowom i trudnościom.

Nie chce jednak być zależna od rodziców. Znajduje pracę na budowie (w biurze), dostaje pokój w hotelu robotniczym, wreszcie rodzi synka. W międzyczasie jej rodzina całkiem się rozpada: matka odchodzi do jednego z kochanków, ojciec też się szybko pociesza. Gdy oboje pojawiają się przed porodówką, Zosia posyła im karteczkę - "nieźle razem wyglądacie"... ale czy sklei się to, co raz pękło?

Koniec filmu jest niejednoznaczny: Zosia spotkała Goszę, który rozstał się z Diną i chciałby zobaczyć syna - jednak nie wychodzą razem ze szkoły, gdzie odbywał się zjazd wychowanków, może jeszcze się zejdą, a może to, że Zosia odchodzi zdecydowanym szybkim krokiem, nie oglądając się już na oświetlony budynek szkoły, oznacza, że zostawia za sobą przeszłość, że miłość do Goszy, który nie zdał egzaminu, przeminęła... Zosia dorosła, dojrzała, ale mimo gorzkich doświadczeń nie straciła wiary w ludzi i pewnie znajdzie jeszcze w życiu miłość.

Główne role zagrali Elena Cypłakowa, Siergiej Nasibow i Jewgienija Simonowa. Znałam do tej pory tylko tę ostatnią, a to głównie z serialu DZIECI ARBATU, gdzie była matką Saszy Pankratowa. Tu tymczasem mogłam ją zobaczyć taką młodziutką.
A teraz sobie przeglądam filmografię Cypłakowej i widzę, że też się dobrze znamy: grała córkę kapitana w jednej z nowel filmu SZAG NAWSTRIECZIU i jeszcze w filmie MY IZ DŻAZA.