Giovanni Verga - Rodzina Malavogliów

Oj, nie wiem, czy bym tak z własnej i nieprzymuszonej woli sięgnęła po to, gdyby nie film, który był w planie, a został nakręcony na podstawie tej XIX-wiecznej powieści, choć przeniósł akcję w czasy nam współczesne. Kiedyś może tak... w jakiejś bardziej odległej przyszłości :) W sumie cieszę się, że się zmotywowałam, bo poznałam wreszcie to słynne dzieło włoskiego weryzmu i nawet, muszę Wam powiedzieć, jest dość czytable.
Wygrzebałam je spośród innych włoskich książek, stojących w tylnym rzędzie:

Rząd z przodu zawiera mniejsze formaty, włoskie, ale też i serie różne inne:

Na misz-maszowym regale:

Skrzętnie zanotowałam, gdzie i kiedy kupione...

To było jeszcze w tym pierwotnym antykwariacie na Brackiej, z dwoma długimi pomieszczeniami w amfiladzie (cracoviana były w pierwszej sali). A' propos, znalazłam na You Tube taką impresyjkę o krakowskich antykwariatach:


Powieść Vergi to jedno ze sztandarowych dzieł literatury włoskiej, oczywiście lektura szkolna. na początku mnie nieco znudziła, ale w trakcie czytania wciągnęły mnie losy rodziny Malavogliów, zwłaszcza po uświadomieniu sobie, że halo! przecież to książka o rodzinie, mój ulubiony temat. I jak to często bywa, o upadku rodziny. Stary Ntoni Malavoglia, rybak z Aci Trezza na Sycylii, patriarcha rodziny, która od pokoleń zajmuje się połowem ryb na łodzi zwanej "Opatrzność", stara się utrzymać w ryzach wybuchowego wnuka o tym samym imieniu i jest punktem odniesienia dla całej rodziny: syn, synowa, dwóch wnuków i dwie wnuczki. Mieszkają wszyscy we własnym domu Pod Nieszpułką, trudnią się rybołówstwem, kobiety prowadzą dom i gospodarstwo i życie toczy się przy zabiegach o utrzymanie się na powierzchni do momentu, gdy Ntoni przystaje na propozycję zakupu ładunku łubinu, który trzeba było przetransportować morzem i - rzekomo - korzystnie sprzedać. Wraz z ładunkiem łubinu ginie na morzu syn Bastianazzo - zostaje olbrzymi dług (łubin został wzięty na kredyt od miejscowego bogacza) do spłacenia i zniszczona łódź wyciągnięta z morza. Wszyscy zabierają się za dorywczą pracę, ale jedyny ratunek widzą w odremontowaniu łodzi i ponownym ruszeniu w morze. Trzeba zaciągnąć kolejny dług i liczyć na Opatrzność. Opatrzność jednak nie jest łaskawa dla Malavogliów - nie będę tu wyliczać kolejnych nieszczęść, które na nich spadają - po prostu stopniowa degradacja, z pozbawieniem łodzi i domu włącznie.

Rzecz dzieje się w latach po zjednoczeniu Włoch, ale zjednoczenie to nic nie dało biednym ludziom, walczącym z losem, z żywiołem. Sprawy polityczne są dla nich odległe o lata świetlne i sprowadzają się jedynie do kolejnych podatków nakładanych przez władze. Stosunki społeczne skazują tych zwyczajnych, prostych ludzi na zagładę, a ojciec Ntoni jawi się niczym postać z antycznej tragedii, powalana kolejnymi klęskami. Bohaterowie powieści żyją wyłącznie sprawami wsi i sąsiadów, nie istnieje dla nich coś takiego jak kraj, państwo Włochy, liczy się jedynie ich mała wioska. Spory polityczne mogą toczyć "wyższe sfery" tej wioski, aptekarz czy proboszcz. Oni też jako jedyni czytają gazety i może nawet chcieliby uświadamiać ciemny lud, choćby w zakresie lepszego wykonywania gospodarskich zajęć, ale lud odrzuca wszystko, co niezgodne z tradycją - moja babka tak nastawiała kury i ja tak będę robić. Tradycja właśnie jest jedyną wartością, jak biedakom pozostaje, a młody Ntoni, który szuka szczęścia w świecie, bo nie może się pogodzić z nędznym życiem, ponosi dotkliwą klęskę.

Styl Vergi jest z jednej strony suchy, beznamiętny, ale z powieści emanuje ludzkie ciepło i czytelnik chcąc nie chcąc przywiązuje się do bohaterów i współczuje im. Czytam teraz o włoskim weryźmie - odmianie francuskiego naturalizmu i okazuje się, że jestem niezła gapa, bo zawsze myślałam, że ten weryzm pochodzi właśnie od nazwiska Vergi, najwybitniejszego przedstawiciela kierunku, a tymczasem chodzi o łaciński wyraz verus czyli prawdziwy. Okazuje się też, że nawet Halka Moniuszki jest przykładem weryzmu... w muzyce operowej. Następna lektura z tego cyklu - Mastro Don Gesualdo. Za jakiś czas. I tu jeszcze na zdjęciu u góry widzę Don Candeloro i jego trupa, to nowele, Boh trojcu lubit, też przeczytam. Na razie jednak zmieniam klimaty i wyruszam do Japonii. Też mogłoby być o rybołówstwie,a le jest o konstruktorze dworców kolejowych :)

Film MALAVOGLIA, choć przedstawia dzisiejsze losy rybackiej rodziny w równie czarnych barwach, jednak kończy się happy endem, którego w powieści zabrakło.



Początek:

i koniec:

Wyd. Czytelnik Warszawa 1955, wyd. I, 293 strony
Tytuł oryginalny: I Malavoglia
Przełożyła: Barbara Sieroszewska
Z własnej półki (kupione w antykwariacie 1 września 1982 roku za 40 zł)
Przeczytałam 12 kwietnia 2015 roku

Powieść można przeczytać w oryginale tutaj.