Antoni Czechow - Czarny mnich

W jakimś majaku sennym wywołanym chorobą przeczytałam to opowiadanie. Tak więc majak był podwójny, bowiem magister filozofii Andriej Kowrin też cierpiał na takowy. Właśnie przyjechał na wieś leczyć skołatane nerwy, w tych to szczęśliwych czechowowskich czasach, gdy można sobie było pozwolić na spędzenie wiosny i lata za miastem.
W ósmym tomie Dzieł jest piętnaście opowieści i opowiadań, w tym jedno mi już znane - Trzy lata.

Dlaczego więc akurat teraz Czarny mnich? Proste jak kąt o 90 stopniach - bo w moim chronologicznym, systematycznym, porządnickim oglądaniu co tydzień jednego filmu z udziałem Stanisława Liubszina wypadła właśnie adaptacja tego opowiadania, dokonana w 1988 roku.

Po raz kolejny prezentuję dumnie swoją czechowowską półkę, wreszcie kompletną:

wśród innych klasyków:

Rytm czytania tych Dzieł wyznacza mi plan nie tyle 5-letni, co 25-letni, chyba. Jedno-dwa opowiadania na miesiąc... całe szczęście, że nie wybieram się umierać w najbliższej dwudziestolatce - no, takie mam założenie i wara ode mnie tej pani z kosą. Niech spada na drzewo, to za oknem, pięknie osypane śniegiem. Poszłyśmy z córką spać o czwartej nad ranem, a jednym z punktów programu nocnego entertainment było właśnie przyglądanie się drzewom w świetle latarni. Świat jest niewiarygodnie piękny, zwłaszcza gdy głowa nie boli, czego niestety nie mogę powiedzieć o obecnej chwili - starsze panie powinny jednak spać, a nie zarywać nocy.

Bohater Czarnego mnicha nie jest starszą panią, więc noce zarywał - ale też nie bezkarnie. Oto wszystko ładnie pięknie, cudowne okoliczności przyrody, piękna dziewczyna u boku, przychylny filozofowi jej ojciec, wydawałoby się: żyć, nie umierać. Jednak Kowrina dręczy pewne widziadło. Kiedyś usłyszał (przeczytał?) legendę o czarnym mnichu, który krąży po świecie i teraz mnich ten nawiedza go, zachęcając do pracy, podkręcając jego ambicje. 'Dręczy' to zresztą nie najwłaściwsze słowo - filozof cieszy się z tych ukradkowych spotkań w sadzie, z nocnych rozmów. Gdy jednak rodzina wreszcie się zorientuje w sytuacji, odda Kowrina na leczenie do kliniki psychiatrycznej. Z takiego przybytku można wyjść tylko złamanym... a przecież co komu szkodziło, że młodzian rozmawiał ze zjawą, skoro praca świetnie mu przy tym szła, skoro BYŁ SZCZĘŚLIWY? Tak, wyszedł ze szpitala wyleczony...ale cała radość życia odeszła wraz z majakami. Nic więc dziwnego, że zmarnował nie tylko swoje życie...


Koniec:

Wyd. CZYTELNIK Warszawa 1959, tom VIII Dzieł, 38 stron
Tytuł oryginalny: Чёрный монах
Przełożyła: Natalia Gałczyńska
Z własnej półki
Przeczytałam 20 stycznia 2015 roku


Jak wspomniałam na początku, pretekstem do lektury stał się film:

Genialnie oddający ducha opowiadania. A sam Liubszin... ech, palce lizać!
Dzięki dużej ilości wolnego czasu udało się też obejrzeć polską wersję z 1981 roku, zatytułowaną Cień, ze świetnym Kolbergerem i nieodżałowanym Walczewskim:

Niestety, odkryłam, że płytkę z filmem zostawiłam w pracy :( obejrzałam więc na YT i to była zgroza, charakterystyczna dla polskiego filmu: fatalny dźwięk! Prawie nic nie słyszałam. Żebym nie miała za sobą lektury opowiadania, pewnie nic bym nie zrozumiała.