Mariusz Wilk - Dom nad Oniego

Jest to mój pierwszy kontakt z panem Wilkiem, który mieni się być pisarzem, a nawet z Gombrowiczem się porównuje i z Hemingwayem. Jak wynika z okładki i skrzydełek Domu nad Oniego, istotnie to i owo opublikował.







Jak już wiemy z powyższej zajawki, rzecz traktuje o pobycie pana Wilka w Karelii, gdzie nabył dom i żyje zgodnie z rytmem przyrody. Jedyną zmianą jakiej dokonał, było doprowadzenie do posiadłości prądu, co wymagało nie lada zachodu, zważywszy, że lud miejscowy co prawda jest w znakomitej większości bezrobotny, jeśli nie żyje wręcz z rent czy emerytur, ale rąk do pracy tam nie znajdziesz: mużyki albo są w zapoju albo mają inne sianokosy. To samo zresztą dotyczyło odbudowy zrujnowanego pieca czyli pieczy, podstawy życia zimą na Północy.

Autor nieustannie posługuje się słownictwem rosyjskim, nie branym jednak w cudzysłów, ale żywcem transplantowanym do mowy polskiej. Kwestia języka wydaje mi się dość istotna: bo jest tu jeszcze denerwująca maniera wtrącania takich archaizmów, jak nieustanne zali, jeno, ninie, niewiada czemu, najsamprzód, kromie, jął. Przy czym używa ich nie tylko sam Wilk, ale również jego goście czy autorzy lektur - naturalnie w ujęciu autora. To jedno. A drugie? Te rusycyzmy. Wynotowałam sobie podczas lektury kilkanaście wracających jak bumerang: noga stała jak nowa, przekrasna, trachnęła się, w krasnym kącie, głubinka (Rosji), zżegali, kartoszka, pobieżał, dokazać (w sensie udowodnić), nadojadła, był praw, znachodzi, uznawać rośliny (w sensie rozpoznawać), gotuje flance (w sensie przygotowuje), dzierżyć rytm, do zadrania głowy, ostała się, nie wodzili ekskursji, sam uznałem, um z głowy, krasota, dowierzyła, do jutra się do was nie dobierzemy.

Ja rozumiem oderwanie już 20-letnie od Ojczyzny i rodzimego języka w przypadku zwykłego człowieka, funkcjonującego w obcym środowisku i powoli tracącego kontakt z językiem, ale nie rozumiem tego w przypadku kogoś, kto się mianuje PISARZEM czyli osobą, dla której właśnie JĘZYK jest tym codziennym warsztatem, przy którym pracuje i którego mu zatracić nie wolno!

Kolejna sprawa (wygląda na to, że do książki mam same zarzuty). Jest to DZIENNIK. Dziennik czyli sposób utrwalenia własnej rzeczywistości, jak sam Wilk pisze. Dziennik dedykowany Natalii. Natalia pojawia się w dzienniku obejmującym trzy lata życia nad brzegiem jeziora Oniego - chyba sześć razy. Jej obecność tutaj związana jest z codziennymi gospodarskimi czynnościami: albo płucze pranie w przeręblu albo miele ziarno na chleb i chmiel na drożdże do ciasta uprawia przy domu albo biegnie na nartach do posiołka (o, kolejny rusycyzm) po zakupy i na pocztę albo plewi grzędy z chwastów. Raz zabiera głos, poetycko opisując jezioro w śnieżnej szacie, a raz robiąc jakieś seksualne skojarzenie o ptakach powracających. To jest cała rola KOBIETY w życiu i w domu autora. Nie chciałabym być źle zrozumiana: nie chodzi mi o to, że powinien Wilk z detalami opisywać swe życie małżeńskie - ale towarzyszce życia wypadałoby chyba poświęcić nieco więcej miejsca, jeśli oczywiście więcej tego miejsca w jego życiu ona zajmuje... nie wydaje mi się ona PARTNERKĄ... a jeśli tak, to i on PARTNEREM nie jest. Źle mi się jako mężczyzna pan Wilk prezentuje.

Powiedzmy, że to detal, skoro rzecz tak czy siak ma być reportażem. Ale on się składa cały z takich denerwujących detali. Słynny fragment dotyczący Biesłanu, gdzie Wilk kompletnie lekceważy cała tragedię. Pełne pogardy słowa dla Kurczab-Redlich czy Politkowskiej. Nie dotyczy to tylko kobiet zresztą, po prostu te nazwiska znałam, więc zapamiętałam, ale on krytykuje bezlitośnie każdego, kto mu się z drobnym błędem pod rękę nawinie. Pewien własnej nieomylności.
Rzecz dla ludzi o mocnych nerwach, potrafiących wiele wybaczyć :)

Co poza tym? Smutek. Z obrazu wywołanego tą książką wynika, że kraina to skazana na zagładę. Zarówno ludzie, rozpijaczeni przez Związek radziecki i czasy postsowieckie, jak i przyroda, najpierw gwałcona za ZSRR, a teraz przez kapitalistyczny wyzysk surówców naturalnych.

Wyd. NOIR SUR BLANC Warszawa 2012, wyd.II, 204 strony
Z biblioteki na Studenckiej
Przeczytałam 9 marca 2013.