Kazimierz Koźniewski - Piątka z ulicy Barskiej

Nie było łatwo. Skąd pomysł, spytacie. Ano - wypadł mi film w tym tygodniu, więc postanowiałm wcześniej zapoznać się z pierwowzorem literackim. I zaczęłam szukać. Wyobraźcie sobie, że nawet na Rajskiej, świętej Rajskiej, jest egzemplarz jeno w czytelni. No ale znalazł się też w filii nr 13 Biblioteki Śródmiejskiej. Zadzwoniłam, zarezerwowałam i obiecałam, że 'jutro odbiorę'. Jutro albowiem miałam dopołudniową wizytę u chirurga w szpitalu, gdzie mi będą wycinać ten durny pęcherzyk (czy pisałam, że się zdecydowałam?). Więc wracając od Bonifratrów podjadę na al. Daszyńskiego po Koźniewskiego, prawdaż. Nie dość, że u chirurga czekała mnie bardzo nieprzyjemna niespodzianka - pani doktor twierdzi, że wcześniej trzeba zrobić kolonoskopię, z jakiej racji, pytam, a na razie 'proszę położyć się na lewym boku, zbadam panią odbytniczo', no ludzie! to wszystko jest normalnie do dupy - to jeszcze na Daszyńskiego chodzę i szukam naokoło bloku nr 13 tej biblioteki i nie znajduję i błąkam się w tej mgle jakbym z Młodej Polski się wyrwała. Oczywiście to numer filii był 13, a biblioteka kompletnie gdzie indziej, nawet po parzystej stronie. Najlepiej pytać starsze panie.
Więc z takimi to przygodami wypożyczyłam egzemplarz. Ucieszyłam się tylko, że nie był gruby :) w przeciwieństwie do Newerly'ego, któren mię oczekuje w przyszłym tygodniu z tego samego, kinematograficznego powodu.

Dalej też nie było lekko. Czytałam tę Piątkę chyba z sześć dni. Niestety, piętno czasu odcisnęło się na niej mocno i niekończące się opisy walki o współzawodnictwo w fabryce żarówek doprowadzały mnie do pasji... nie nie, raczej do ziewania i odkładania książki. Na budowie też nie lepiej: w Związku Radzieckim o wiele szybciej murują. Jak kocham Związek Radziecki :) tak znieść tych pierduł w POLSKIEJ literaturze nie mogę.
Z okładki:

Całość zaczyna się w reportażowym stylu: dziennikarz szuka dla siebie ciekawych tematów i trafia na akta sprawy pięciu chłopców z ulicy Barskiej.

Stają oni przed sądem dla nieletnich, oskarżeni o kradzież 10 rolek papy z państwowej budowy, co im zostaje udowodnione i poparte wyrokiem dwóch lat poprawczaka w zawieszeniu na dwa lata. Chłopcy dostają kuratora, który od tej pory będzie usiłował sprowadzić ich na dobrą drogę, nakierować na wybór zawodu. Czego jednak kurator nie wie, to tego, że chłopcy należą do tajnej, podziemnej organizacji, w domyśle niedobitków AK. Ich tajemniczy szef - znają jedynie jego pseudonim Zenon - trzyma ich twardą ręką i wkrótce zmusza do ponownego złożenia przysięgi, choć nasi bohaterowie właściwie mają już dosyć tej całej konspiracji i zaczynają dostrzegać, że niczemu ona nie służy poza bandyckim rabunkiem i sabotażem. Ponieważ chłopcy pochodzą z nizin społecznych (tylko jeden z nich jest synem architekta, ale ojciec do tej pory nie wrócił z zagranicy), nowa władza stwarza im korzystne warunki rozwoju i lepszego życia, więc trudno się dziwić ich przemianie. Jacek pracuje w gazecie i chciałby zostać dziennikarzem, Zbych debiutuje na scenie teatralnej, Kazek dzięki zręcznym palcom zostaje przodownikiem pracy w fabryce żarówek, Marek zostaje wybrany do pierwszej trójki murarskiej pracującej w nowym systemie - chłopcy nie marzą już o zbrojnych napadach i wyżyciu się, na które nie pozwolił ich młody wiek w trakcie wojny. Zenon jednak nie odpuszcza...

Historia sama w sobie ciekawa i gdy książka wyszła w 1952 roku od razu zdobyła sobie wielką popularność. Były wszak wówczas tysiące takich chłopców, zepsutych, zmanierowanych przez wojnę i powieść wskazywała im 'właściwą' drogę, przyznając, że mogli się dać omamić, opętać przez nieodpowiedzialnych przywódców i nie umieć znaleźć wyjścia z impasu. Jednak za dużo tu tych komunistycznych haseł, za dużo propagandy, za dużo współzawodnictwa... można to było zrobić subtelniej.
Co jest niewątpliwie wartością książki, to ukazanie Warszawy - takiej jaką ona była w latach zaraz powojennych, zniszczonej, zrujnowanej, z ludźmi gnieżdżącymi się w piwnicach, ale i z zapałem do odbudowy.

Początek:

i koniec:

Wyd. PIW Warszawa 1976, wyd.XI, 244 strony
Pożyczone z biblioteki
Przeczytałam 21 marca 2015 roku

Dziś obejrzałam film Aleksandra Forda z 1953 roku. I co się okazuje. Film jest po prostu dobry, cokolwiek by nie pluć na Forda i Koźniewskiego jako ubeckie szmaty etc. Zrezygnowano w nim z tych niekończących się zebrań i posiedzeń, ze zbytniej retoryki, a ukazano w prawdziwy, wiarygodny sposób młodych bohaterów z ich przeżyciami i problemami.

I ci młodzi aktorzy, świetni, choćby Łomnicki czy Janczar. I Aleksandra Śląska, która zawsze kojarzy się z "Pasażerką" i dosłownie z takim archetypem Niemry, a tymczasem to piękna dziewczyna była.




NAJNOWSZE NABYTKI
Najpierw feralny wtorek. Pojechałam odebrać dwie książki z allegro, jedną na Prokocimiu, drugą w Łagiewnikach. Za pierwszą zapłaciłam gotówką panu, który mi ja wydawał:

A w domu okazało się, że wcześniej zrobiłam przelew. Czyli zapłaciłam dwa razy.
Za drugą tylko raz, ale krótko ją miałam, tyle co przez drogę do domu. Zostawiłam w tramwaju :(

Toteż gdy w piątek po pracy udałam się do Domu Kultury Podgórze, gdzie czekał na mnie zestaw obowiązkowy 'kawa i wuzetka', a konkretnie szereg pozycji wydanych z okazji stulecia połączenia Podgórza z Krakowem, modliłam się przez całą drogę, żeby ich nigdzie nie posiać, a jeszcze pojechałam potem kupować sukienkę na Wielkanoc, więc istniało spore ryzyko, że torbę z książkami zostawię w przymierzalni, no ale modlitwy pomogły i dowiozłam całość do domu. Co do sukienki to nie mogłam się zdecydować i wzięłam trzy :)

Zakładam, że to koniec zakupów w tym miesiącu...